Уринарниот тракт (познат и како уро-тракт) се состои од бубрезите, уретерите (уретерот и мочниот канал) и мочниот меур. Бубрегот е еден од основните органи во телото, ја филтрира крвта, од неа ги “вади„ штетните материи во урината, а преку уринарните канали стасуваа во мочниот меур, и од таму, преку уретрата се исфрлуваат од организмот.
Терминот “уринарен тракт”, иако не е најсоодветен, веќе е одомаќен и ги вклучува сите споменати органи, така што ќе го употребуваме и во овој текст.
Во нормални околности,, односно кај здрави деца нема бактерии во уринарниот тракт и бубрезите и други делови на уро-тракт работат без проблеми!
Кои се видови на инфекции на уринарниот тракт се познати?
Ако инфекцијата само го напаѓа уринарниот мочен меур, таа се нарекува цистит, а ако е зафатен бубрегот – плиенефрит. Таа инфекција поретко се јавува, но е сериозна бидејќи може да влијае на појавата на лузни на бубрегот и да предизвика трајно оштетување на неговото ткиво. Кај децата, најчесто се јавува изолиран уретрит – инфекција на последниот дел од уретрата (уринарните патишта).
Како се јавуваат инфекции на уро-тракт кај децата?
Едноставно – бактериите навлегуваат во уринарниот тракт, таму се размножуваат и се добива инфекција.
Постојат два најчести начини по кои бактеријата стигнува до уринарниот тракт и бубрегот:
прво бактеријата доаѓа однадвор преку мочниот канал (каналот низ кој поминува урината излегува од телото), и обично потекнува од дебелото црево (Escherichia coli, Enterococcus …). Бактериите потоа се пренесуваат до уринарниот мочен меур (уринарниот тракт се акумулира пред мокрење), а понекогаш и на бубрезите.
Кога инфекциите се јавуваат во првите неколку месеци од животот, во многу случаи децата имаат абнормален уринарен систем. Тогаш инфекцијата се генерира “однатре”. Најчести се стеснувањата (опструкција) на уринарниот тракт, што доведува до блокирање на нормален одлив на урината и везикуратерален рефлукс – состојба во која еден дел од урината се враќа од мочниот меур назад во бубрезите, наместо надвор од телото. Штом има забавена уринарна елиминација, се јавуваат инфекции. И двете од овие аномалии, ако не се откријат на време, може да доведат до сериозно оштетување на бубрезите.
Многу поретко се случува бактериите да стигнат од оддалечениот дел од телото (преку крвта) и да се населат во бубрегот.
Кога се сомневате на инфекција – какви се симптомите и знаците што ја придружуваат?
На инфекција на уринарниот систем кај бебињата треба да се посомневаме секогаш ако детето има покачена температура, а нема други симптоми како што се течење на носот, кашлање, знаци на воспаление на грлото … Тие се јавуваат почестo кај девојчињата, бидејќи мочниот канал кај нив е многу пократок отколку кај момчињата. Бактериите многу полесно ќе стигнат до мочниот меур низ краток канал отколку ако е подолг (како кај момчињата). Затоа е правило секоја необјаснива покачена температура кај бебето да “мора да помине” со испитување на урината!
Постарите деца најчесто се жалат на печење за време на мокрењето и болка во долниот дел на стомакот и грбот, како и честото мокрење. Сепак, помалите деца не можат да кажат што не е во ред со нив, па затоа улогата на родителите во препознавањето на оваа инфекција е многу важна. Треска, вонемиреност на детето, слаб апетит, непријатна миризба на урина, наизменичен млаз на урина или гноен траг на пелени, се првите знаци дека треба да се подигне сомнежот кај родителите.
Како да се дијагностицира дијагнозата?
Едноставните лабораториски тестови можат да покажат дали се работи за инфекција. Важно е тестот за испитувањето на урината да биде правилно земен. Примерок од урината треба да земе правилно – прво треба гениталиите добро да се измијат (по можност миењето да се измие 3% раствор на борна киселина), и да се донесе во стерилно шишенце, во рок од 60 минути од мокрењето на детето. Ако детето е слабо подготвено или примерокот останува подолго пред да биде испитан, резултатите може да бидат “лажно” позитивни.
Кај бебињата, примерок од урина се зема во специјални кеси за самостојно впивање. Кога станува збор за бебиња, особено е важно тие да се “одмастат” од темелно миење, пред да ја стават кесата.
Лекарите прво ќе побараат преглед на седиментот во кои лесно може да се види висината на леукоцити или бактерии кои укажуваат на инфекција на уринарниот тракт. Ако на основа на уринарните седименти постои сомневање дека има инфекција, лекарот ќе побара да се направи уринарна култура. Нејзината работа е да ги изолира бактериите кои предизвикуваат инфекција, но исто така и да го одредат најефективниот антибиотик за третман. Значи, без испитување на урина, НЕМА дијагностицирање на инфекции на уринарниот тракт.
Исто така е неопходно да се направи крвен тест (со CRP) кој помага да се процени сериозноста на инфекцијата.
