Досега научивме дека носењето маска е важна епидемиолошка мерка во борбата против коронавирусот. Во нашата земја, тие сè уште се задолжителни кога престојуваат во затворен простор каде има голем број на луѓе, и се препорачува да се носат на отворено доколку не е можно да се обезбеди социјална дистанца.
Она што можеби сме малку помалку запознати е што постојат повеќе видови маски и колку се ефикасни, а на оваа тема говори српскиот д-р Предраг Кон кој најави „дека учениците во училиштата во Србија ќе треба да имаат трислојни маски“.
Значи, покрај различните типови, форми и дизајни, постои разлика кога станува збор за бројот на слоеви што ги имаат маските. Прочитајте какви се маски има и која е нивната функција во заштитата.
Хируршки маски за еднократна употреба
Најчесто се среќаваме со хируршки маски за еднократна употреба. Тие можат да спречат потенцијално заразни капки да влезат во нашето тело, но само доколку се користат правилно, со примена на сите други мерки на заштита.
Хируршките маски се направени од неткаен материјал, обично три слоја, така што тие обично се најбезбедна опција. Една студија во април открила дека хируршките маски го намалиле преносот на неколку видови коронавирус (иако истражувањето не го вклучува овој нов, официјално именуван САРС-КоВ-2), преку респираторни капки и помали аеросоли.
Општо, хируршките маски се околу три пати поефикасни во блокирање на аеросоли кои содржат вируси отколку домашни маски за лице, според една студија од 2013 година. Но, тие исто така треба првенствено да бидат резервирани за здравствените работници. Бидејќи овие маски се за еднократна употреба, задолжително е да ги фрлате во ѓубре по употреба.
Веројатно сте слушнале и за маските N95 и N99
На некои можеби им е смешно, на други им пречи нивната големина, но она што е сигурно е дека маските N95 и N99 се многу поефикасни од хируршките. Двете се цврсто запечатени околу носот и устата, така што многу малку вирусни честички можат да навлезат или да излезат.
Маските што се вклопуваат подобро како N95 може да понудат добра, но не и целосна заштита од заразни капки, додека напредниот модел на маската N99 може да обезбеди подобра заштита, иако поединците се пожалија дека се потешко дишат со неа.
Рејтингот „N“ се однесува на процентот на честеци со дијаметар од најмалку 0,3 микрони што маската е наменета да ги блокира: маските N95 блокираат 95 проценти, а N99 маските до 99 проценти од честичките.
Некои маски имаат вентил на предната страна за да спречат кондензација на влагата одвнатре за време на издишувањето, со што маската е влажна и повеќе подложна на навлегување на вирусот.
„Хибридни маски“
Хибридни маски во комбинација со два слоја памук со 600 навои и друг материјал како што се свила, шифон или фланел – филтрираат повеќе од 80% од фини честички (помалку од 300 нанометри) и повеќе од 90% од поголеми честички (повеќе од 300 нанометри).
Некои студии откриле дека комбинацијата на памук и шифон нуди најголема заштита, проследена со памук и фланел, памук и свила и четири слоја природна свила.
Тие се исто така најпрепорачливи за пошироката јавност, затоа што тие можат да се употребуваат повеќекратно, така што се поевтини и поповолна опција за животната средина. Се разбира дека мора да ги миете и сушите добро пред да ги користите повторно.
Маски од хартија
Истражувачите тврдат дека дури и еден слој памук е подобар од маската за хартија.За разлика од хируршката маска, која обично е збрчкана и е направена од три слоја ткаенина, маските од хартија се потенки, така што тие обезбедуваат помала заштита.
Повеќе слоеви – поголема заштита
СЗО препорачува маските од ткаенини да имаат три слоја: внатрешен слој што апсорбира, среден слој што се филтрира и надворешен слој направен од не апсорбиран материјал како што е полиестер.
Истражувањето објавено во медицинското списание Торакс ја покажува важноста на носење маски во блокирање на честичките што излегуваат од устата и носот. Кога зборувате, носењето дури и еднослојна маска значително ја намалува количината на исфрлени капки. Во случај на кашлање и кивање, двослојната маска е многу поефикасна од еднослојната.
Колку повеќе слоеви има маската – толку подобро.
Значи, сè укажува на тоа дека е подобро да се носи маска направена од каков било материјал, отколку да немате никаква заштита.
Важно како се носат маските
Силата на заштитната маска – вклучувајќи N95 и хируршки маски – е значително намалена кога има простор помеѓу маската и кожата. Експертите велат дека треба добро да го прицврстите за да нема можност воздух да помине под рабовите на маската. Како и да е, истражувањата сугерираат дека неправилното или спорадично носење маски сè уште може да го намали преносот.
Маските, ве потсетуваме, треба да ги покриваат и носот и устата. Кога ги отстранувате, проверете дали надворешноста не доаѓа во контакт со устата или носот.
Заштитната маска за еднократна употреба може да се носи најмногу три часа. После тоа време, станува влажна и кога е влажна, таа е порозна и неефикасна во заштитата.
Епидемиологот д-р Предраг Кон вели дека ќе биде задолжително учениците да носат маски во училиштата, и тоа не од еднослојна ткаенина – туку трослојна.
– Треба да се потенцира медицинскиот дел, а тоа е задолжителното носење маски. Овие не треба да бидат еднослојни маски со платно, туку трислојни маски. Тоа е многу важно – вели д-р Кон.
Ако гледаме што се случува во Србија, да се подготвиме и кај нас. Што значи и кај нас ако се почне со физичко одржување на наставата ќе се бара од учениците да носат трослојни маски, кои имаат поголем заштитен ефект од останатите.
Н.Д.
