Последната деценија беше полна со нови знаења за бактериите и нивната релевантност кон човечкото тело. Се покажало дека имаат влијание врз развојот на болести како што се дијабетес, аутизам и дебелина, а во 2014 година откриено е дека плацентата не е стерилна, туку дека во неа живеат и микроорганизми. Благодарение на ова знаење, научниците ја откриле и можната поврзаност на микроорганизмите во плацентата со предвременото раѓање. Сите овие бактерии, габи, паразити и вируси, го сочинуваат т.н. микробиом – невидлива заедница на микроорганизми кои се дури десет пати поголеми од клетките во телото, а нивната вкупна тежина може да биде до два килограми. Може да се разликува по системот на органи, така што постои микробиом на кожата, цревата, усната шуплина, итн. Тоа е прва линија на одбрана на организмот од разни болести, а нејзиното созревање за време на детството е клучен чекор во развојот на имунолошкиот систем во зрелоста.
Плацентата, сепак, не е стерилна
Се до неодамна се веруваше дека децата не се изложени на бактерии до раѓањето, односно дека за време на бременоста биле во целосно стерилен медиум. Но, Др. Ејмс Версаловиќ од Детската болница во Хјустон откри пред неколку години дека бактериите се пронајдени во плацентата. Понатамошно истражување открило дека микробиомот на плацентата на жени кои предвремено родиле значително се разликува од оние што се породиле во предвиденото време, што може да биде корисно во иднина за следење на бременоста. Следниот контакт со бактериите ќе ги има бебето за време на породувањето, а потоа доењето. Микробиомот продолжува интензивно да се формира во текот на првите месеци од животот, а до крајот на втората година, формира состав кој останува во текот на животот и е целосно уникатен за секоја личност.
Царскиот рез, исхраната на новороденчињата или примањето на антибиотици кај децата се само некои од факторите што можат да влијаат на здравјето и појавата на болести, особено оние атопични. Од друга страна, контакт со животни од рана возраст има заштитна улога во развојот на атопичните заболувања.
Влијанието на микробиомот врз појавата на болести
За важноста на избалансиран микробиом говори специјалист за дерматологија и венерологија, др. Д-р Нивес Пустишек. Според неа во последниве децении, инциденцата на атопични заболувања (атопичен дерматитис, алергија на храна, астма, алергиски ринитис) се зголемува, особено кај деца во поразвиените земји во светот, а објаснувањето се бара во „хигиената хипотеза“. Поточно, како што објаснува Д-р Нивес Пустишек нема контакт со голем број бактерии и цревни паразити на коишто било изложено секое човечко суштество во претходните векови. Покрај тоа, премногу миење и употребата на агресивни детергенти го нарушуваат микробиомот на кожата. На пример, антибактериските сапуни имаат ефект на менување на микробиомот на кожата и подигање на pH на највисокиот слој за скоро три единици, што резултира во активирање на ензими на кожата кои ги ослабуваат врските помеѓу клетките на кожата и ја ослабуваат бариета со кожата.
“Таквата кожа е порозна, од една страна е зголемена загубата на водата низ кожата и таа станува сува. Од друга страна, алергените продираат подлабоко во подлабоките слоеви на кожата во кои се јавува имунолошкиот одговор”, објаснува Др. Пустишек
Во светот денес, три од десет деца исто така страдаат од егзема, незаразна состојба на кожата што предизвикува да се исуши и да произведува ронливо црвенило и чешање на кожата. Истражувањата од лабораторијата „Ла Роше-Посај“ покажаа дека не е доволно да се врати заштитната бариера на кожата за да се намали долгорочната егзема, туку да се врати рамнотежата на нејзиниот микробиом. Врз основа на овие студии, тие развија Lipikar Baume АП + М, иновативен мелем за усни што ги омекнува липидите, работи против иритација и чешање и е наменета за деца и возрасни со екстремно сува кожа склона кон атопија.
Како да се заштити микробиомот?
Покрај хигиенска хипотеза и контакт со животните, микробиомот е под влијание и на фактори како што се употреба на антибиотици, начин на живот и исхрана. Поточно, здравиот микробиом на цревата е исто така предуслов за здрав микробиом на цревата. „На пример, модерната западна исхрана влијае на нерамнотежата на микробиомот, а потрошувачката на повисоки количини јаглени хидрати ја менува микробиотата на усната шуплина и создава предиспозиција за развој на кариес и слично“, објаснува Др. Пустишек.
Микробиомот е најдобро зачуван со здрав начин на живот, кој вклучува здрава исхрана, употреба на пробиотици и пребиотици, употреба на благи детергенти и дермакозметика која го зајакнува микробиомот на кожата и го доведуваво рамнотежа. Запомнете – за микробиомот да ги извршува сите задачи на заштита на телото, тој мора да биде избалансиран и разновиден.
С.Н.
