Пишува: Наташа Доковска
Фросина ја немаше таа привилегија да се спаси. Убиена на пешачки премин, од страна на безобѕирен возач, таа стана уште една жртва на системот што убива со својата неказнивост. Не е ова само трагедија, ова е убиство со дозвола – дозвола од нефункционалниот правосуден систем, од корумпираното обвинителство, од полицијата што гледа на другата страна, од политичките елити што ја држат државата како заложник на нивните лични интереси.
Но, овојпат, нешто се случи. Стотина граѓани излегоа на улиците, гневни, со едно прашање во глава: „Колку уште треба да загинат за да се разбудиме?“ Но, прашањето што боли повеќе е – дали ова е конечното будење на граѓанската свест или уште една краткотрајна експлозија на бес, која ќе згасне како што згаснуваат животите на нашите сограѓани на овие небезбедни улици?
Граѓанскиот отпор против неправдата бара континуитет, а ние, како општество, сме мајстори во заборавањето. Во Србија, граѓаните со месеци маршираат низ Белград, протестирајќи против насилството, корупцијата и беззаконието. Таму, луѓето се научени да не се враќаат дома додека не добијат конкретни одговори и промени. Притискаат, бараат, блокираат улици, институции, не дозволуваат злосторствата да останат само вести што ќе исчезнат за неколку дена.
А кај нас? Историјата на протестите покажува дека народот реагира кога ќе се случи шок, но тоа трае кратко. После секој трагичен случај, се крева револт, луѓето се собираат, но штом медиумите престанат да известуваат, протестите умираат, а граѓаните се враќаат на своите секојдневни животи. Така беше со протестите против полициската бруталност, така беше со демонстрациите за еколошка правда, така беше и со многу други случаи што заслужуваа масовен отпор.
Ако Македонија сака преку граѓанската непослушност да дојде до правдата, тоа не може да се случи само со еден марш. Не може да биде само спонтано. Мора да има упорност. Мора да има барања и конкретни рокови. Мора да има блокади, притисоци, акции што ќе покажат дека ние, како народ, не сме само публика на сопствената трагедија, туку сме актери што ќе ја сменат приказната.
Ќе останеме ли на улиците или ќе се вратиме на социјалните мрежи?
Фросина веќе ја нема, но системот што ја уби останува. Секој ден ќе има нови Фросини, ако не ги натераме институциите да работат, ако не побараме одговорност, ако не го смениме општеството во кое казната зависи од тоа кој кого познава.
Затоа, сега е моментот да одлучиме – дали ова ќе биде само уште еден случај што ќе се спомнува неколку денови, па ќе исчезне, или ќе го направиме овој момент пресвртница?
Протестите не треба да згаснат додека не видиме конкретни промени.
Ако сега замолчиме, веќе нема да можеме да се нарекуваме граѓани. Ќе бидеме само публика во земја што умира, чекор по чекор, на секој пешачки премин, во секоја институција, во секој суд што не казнува.
Прашањето повеќе не е дали можеме да станеме како Србија. Прашањето е: Дали имаме сила да не замолчиме овој пат?