Преговорите за глобалниот одговор на сушите треба да доминираат на 16-тата конференција на страните на Конвенцијата на Обединетите нации за борба против опустинувањето (UNCCD COP16) во Ријад, Саудиска Арабија, каде 197 држави се собраа да решат една од најсмртоносните и најскапите во светот катастрофи. Конференцијата беше отворена во понеделник, 2 декември со големи политички и финансиски заложби за зајакнување на отпорноста на сушата низ целиот свет.
Сушата, интензивирана од климатските промени и неодржливите практики на земјиштето, се зголеми за речиси 30 проценти по фреквенција и интензитет од 2000 година, загрозувајќи го земјоделството, безбедноста на водата и егзистенцијата на 1,8 милијарди луѓе, а најголемиот товар го носат најсиромашните нации.
Во своето воведно излагање, Ибрахим Тијау, извршен секретар на UNCCD, рече: „Сите сме собрани овде за да го направиме COP16 историски. Светот очекува Страните да усвојат храбра одлука која може да помогне да се сврти бранот на најпродорната и најпрекинувачката еколошка катастрофа: сушата.
Во видео-порака до делегатите на UNCCD COP16 во Ријад, заменик-генералниот секретар на Обединетите нации, Амина Џ. Мохамед, ги нагласи растечките предизвици што ги носи деградацијата на земјиштето и сушата: „Никогаш досега толку многу луѓе не биле погодени од деградација на земјиштето и суша. 40 отсто од плодното земјиште сега е деградирано. А резултатите се страшни: зголемени нееднаквости, гладни луѓе, раселени. Животните средства и бизнисите беа загрозени, околините уништени, а темелите на мирот, стабилноста и безбедноста се потресоа. Врз основа на сегашните трендови, до 2050 година, три од четири лица ќе бидат погодени од суша ширум светот. Но, вие сте во Ријад за да ја промените плимата“.
Новоизбраниот претседател на COP16, Абдулрахман Алфадли, министер за животна средина, вода и земјоделство на Саудиска Арабија, ги повтори овие грижи, истакнувајќи дека деградираната земја веќе влијае на три милијарди луѓе на глобално ниво и „ќе ги зголеми нивоата на миграција, стабилност и несигурност кај многу заедници“.
COP16 ќе се фокусира на воспоставување на првиот глобален систем за отпорност на суша, адресирање на системските ризици од суша истакнати во повеќе членови на UNCCD и одлуки од последните седум конференции COP.
Од владите се очекува да преговараат за обврските за подобрување на отпорноста на сите нивоа, надградувајќи се на препораките од Меѓувладината работна група за суша, формирана на COP15.
Глобалното партнерство за отпорност на суша во Ријад обезбедува обврски од 2,15 милијарди долари
Глобалното партнерство за отпорност на сушата во Ријад, објавено денеска од Кралството Саудиска Арабија како домаќин на UNCCD COP16, ќе ги искористи јавните и приватните финансии за поддршка на 80 најранливи и најпогодени земји од суша ширум светот.
Првичните 2,15 милијарди американски долари беа ветени кон Партнерството во Ријад од страна на Кралството Саудиска Арабија (150 милиони американски долари), Исламската банка за развој (1 милијарда американски долари) и Фондот за меѓународен развој на ОПЕК (1 милијарда американски долари). Арапската координативна група, која опфаќа 10 институции со седиште во пет земји, се очекува да го објави своето ветување на вториот ден од COP16.
„Партнерството за отпорност на сушата во Ријад ќе послужи како глобален олеснувач за отпорност на суша, промовирајќи ја промената од реактивен одговор за помош кон проактивна подготвеност. Ние, исто така, се обидуваме да ги засилиме глобалните ресурси за да спасиме животи и средства за живот низ целиот свет“, рече д-р Осама Факеха, заменик-министер за животна средина, Министерство за животна средина, вода и земјоделство на Саудиска Арабија и советник на Претседателството на UNCCD COP16.
Партнерството ќе работи на обезбедување дополнителни средства преку доброволни прилози од земји, финансиски институции и филантропски организации, меѓу другите. Финансиските придонеси и придонесите во натура им помагаат на најмалку развиените земји (LDC) и земјите со понизок среден приход да го отклучат пристапот до дополнително финансирање преку комбинирано финансирање, како што се концесиски заеми, комерцијални заеми, учество во капитал, заштеди, осигурување и други финансиски шеми.
Државниот секретар за животна средина на Шпанија, Хуго Моран, рече: „За Шпанија и Сенегал, копретседавачи со Меѓународната алијанса за отпорност на суша (IDRA), промовирањето на меѓународната соработка е клучен приоритет. Работиме многу напорно за да мобилизираме политички моментум и ресурси за отпорност на суша низ целиот свет. Сепак, останува уште многу да се направи. Ова е причината зошто го поздравуваме Партнерството во Ријад и неговиот потенцијал да мобилизира дополнителни ресурси за отпорност на суша, со фокус на најмалку развиените земји и земјите со понизок среден приход. Со нетрпение очекуваме да соработуваме со Саудиска Арабија и Секретаријатот на UNCCD за да се поттикнат синергиите помеѓу IDRA (Меѓународна алијанса за отпорност на суши) и ова ново партнерство“.
Во тек се преговорите за суша
Главниот фокус на COP16 ќе бидат преговорите за иден глобален систем за отпорност на суша, прв од ваков вид. Повеќе членови од текстот на Конвенцијата се однесуваат на сушата и последните седум конференции COP на UNCCD исто така имаат одлуки поврзани со сушата.
Конференцијата „Отпорност на сушата +10“, која се одржа во Женева од 30 септември до 2 октомври 2024 година, заклучи дека „сè посистемската природа на сушата бара нови пристапи, политички инструменти и операционализација на националните планови за суша на линијата на проактивно и интегрирано управување со сушата.“
Се очекува дека преговорите меѓу владите, кои кулминираат на UNCCD COP16, ќе резултираат со цврсти заложби за зајакнување на отпорноста на заедницата, националната и меѓународната заедница за да се предвидат, да одговорат и да се опорават од влијанијата на претстојните или тековните суши, врз основа на политичките опции презентирани од меѓувладината работна група за суша формирана на COP 15.
„После 30 години размислувања, вклучително и шест последователни години меѓувладини работни групи, сите очи се вперени во нас. Ова е голем притисок, но мораме да го искористиме овој клучен момент во Ријад. Заедно, можеме да ги промениме трендовите на деградација на земјиштето и да изградиме поотпорен свет на суша“, рече Тиав од UNCCD.
Светски атлас за суша и меѓународна опсерваторија за отпорност на суша
Во услови на ескалација на глобалните кризи на суша, UNCCD, во соработка со Заедничкиот истражувачки центар на Европската комисија (JRC) и партнерите, го лансираше Светскиот атлас за сушата, нагласувајќи ги системските ризици од суша во критичните сектори како што се енергијата, земјоделството, речениот транспорт и трговијата, користејќи мапи, инфографици и студии на случај за да ги прикажат нејзините каскадни влијанија врз нееднаквоста, конфликтите и јавното здравје.
Покрај тоа, Меѓународната алијанса за отпорност на суша (IDRA) го претстави прототипот на Меѓународната опсерваторија за отпорност на суша (IDRO) – глобална платформа напојувана со вештачка интелигенција, дизајнирана да ги овласти различните засегнати страни, од креаторите на политики до заедниците, со акциони согледувања за градење отпорност на суша. Целосната верзија на IDRO ќе дебитира на UNCCD COP17 во Монголија во 2026 година, означувајќи промена кон проактивно управување со сушата низ целиот свет.
Ана Дајсон, основачка директорка на Центарот за екосистеми и архитектура на Јеил, објасни: „Иако се појавува богатство на знаење за отпорноста на сушата на глобално ниво, таа има тенденција да биде расфрлана и тешко достапна. Опсерваторијата ќе овозможи брз пристап до разновидна експертиза и алатки потребни за предвидување, подготовка и прилагодување на предизвиците од сушата. Поврзувајќи ги сознанијата со моќни аналитики, тој обезбедува навремени, акциони информации додека се справува со критичните празнини во ризикот и адаптивните стратегии. А.Р.