Парламентарното собрание на Советот на Европа (ПССЕ) за време на есенската сесија повика на амбициозна нова правна рамка, како на национално, така и на европско ниво, за да се закотви „правото на безбедна, чиста, здрава и одржлива животна средина“ и претстави нацрт како дополнителен протокол кон Европската конвенција за човекови права што ќе го направи таквото право извршно со закон во сите земји што го ратификувале.
Во резолуцијата и препораката базирана на извештајот на Симон Муткин (Белгија, СОЦ), Собранието рече дека таков правен текст конечно ќе му даде на Европскиот суд за човекови права „неоспорна основа за пресуди во врска со кршење на човековите права кои произлегуваат од екологијата како негативни влијанија врз здравјето, достоинството и животот на луѓето “. Собранието посочи дека околу половина од светските земји го признале таквото „право на здрава животна средина“ во нивните устави, вклучувајќи и 32 земји -членки на Советот на Европа. Само Европа нема регионален договор или аранжман што признава такво право, се додава.
Нацртот на Собранието сега ќе биде разгледан од Комитетот на министри на Советот на Европа (КО), кој го има последниот збор за тоа дали да се подготви нов протокол кон Конвенцијата.
Парламентарците, исто така, препорачаа КО да изготви дополнителен протокол кон Европската социјална повелба за правото на безбедна, чиста, здрава и одржлива животна средина. Понатаму, треба да се започне со подготовка на физибилити студија за „5П“ (спречување, гонење, заштита, политики, парламенти) за еколошките закани и технолошките опасности што го загрозуваат здравјето, достоинството и животот на луѓето, и Препорака ЦМ/Рек (2016) 3 за човековите права и бизнисот ревидирани со цел зајакнување на корпоративната одговорност за животната средина.
Во втората резолуција, базирана на извештај подготвен од грчкиот пратеник Јоргос Папандреу (Грција, СОЦ), Собранието рече дека, за да одговорат на итноста на климатската криза, владите треба да комбинираат „јасен политички ангажман и лидерство од врвот па надолу“ што овозможува значајни придонеси од граѓаните.
Усвоениот текст нагласува дека собранијата на граѓани претставуваат начин за „внесување на колективната мудрост, враќање на довербата во политиката и овозможување на граѓаните да го вратат јавниот простор заземен од социјалните медиуми“, истовремено информирајќи ги јавните власти за нивните преференции, што останува суштинско во партиципативната демократија. За да бидат веродостојни, овие собранија на граѓани треба да ја темелат својата работа врз докази, перспективи и различни форми на знаење, без да доминираат моќта, парите или партиските логики, нагласија парламентарците.
Усвојувајќи трета резолуција, базирана на извештај на Зија Алтуњалдиз (Турција, НР), Собранието предложи зајакнување на граѓанската и кривичната одговорност за „дејствија што можат да имаат влијание врз климатските промени или да предизвикаат сериозни еколошки штети“, со оглед на климатската криза и важноста да се сметаат приватните и јавните актери одговорни за нивниот придонес во климатските промени.
„Важно е да се води унифицирана криминална политика за заштита на животната средина и да се усвојат заеднички дефиниции за еколошки злосторства и санкции поврзани со тоа“, рекоа парламентарците и ги повикаа земјите членки најстрого да ги казнат најсериозните еколошки злосторства и да го воведат криминалот на екоцидот во нивното кривично законодавство – притоа признавајќи го принципот на универзална јурисдикција во овој контекст. Конвенциите на Советот на Европа бр. 172 и 150 ќе бидат ревидирани или заменети со нови инструменти подобро прилагодени на тековните предизвици.
Четвртата резолуција, базирана на извештај на Едите Естерела (Португалија, СОК), го повика Советот на Европа да помогне во развојот на „климатската отпорност“ за справување со глобалното затоплување преку промовирање на владеењето на правото – што значи супериорност на правото, еднаквост пред законот, одговорност пред законот, поделба на власта, учество во донесување одлуки и транспарентност.
Нагласувајќи ја важноста на улогата на парламентите, Собранието одлучи да формира парламентарна мрежа под нејзино покровителство, чија задача ќе биде да ги следи акциите на националните власти за исполнување на обврските преземени како одговор на климатската криза и да поттикне редовни можности за парламентарците во Европа и на други континенти да го здружат своето искуство.
Прес служба на СоЕ