Фотографија – Алдо Боната
Исмаил Кадаре, истакната фигура во албанската литература и познат меѓународен писател, почина на 1 јули 2024 година на 88-годишна возраст. Неговите дела оставија длабок впечаток на светската литература, познати по својата длабока истражувања на животот под тиранија и човечката состојба. Кадаре стана славен преку своите романи, поезија, есеи и драми, а кои се преведени на над четириесет јазици, препознавајќи го како значаен глас против тоталитаризмот.
Литературното патување на Кадаре започнува со неговиот пробивен роман „Генералот на мртвата армија“, објавен во 1963 година. Со текот на годините, тој доби бројни престижни награди, вклучувајќи ја и првата меѓународна награда „Man Booker“ во 2005 година, наградата „Ерусалим“ во 2015 година и меѓународната награда „Neustadt“ за литература во 2020 година. Неговото пишување, често споредувано со Кафка и Орвел, беше познато по употребата на алегорија и симболизам за критика на репресивните режими.
Во текот на својот живот, Кадаре ги надминуваше предизвиците на цензурата во комунистичка Албанија со примена на различни литературни техники за да ги надмудри цензорите. Неговата способност да пренесе длабоки вистини преку параболи и алегории ги направи неговите дела безвременски. Во 1990 година, барајќи слобода од репресивниот режим, тој пребегна во Франција, каде продолжи да пишува и да добива меѓународно признание.
Наследството на Кадаре се протега подалеку од неговите литературни достигнувања. Тој беше симбол на интелектуалниот отпор и борец за слобода на изразување. Неговите длабоки наративи и проникливи критики ќе продолжат да ги инспирираат читателите ширум светот. Неговата смрт е значителна загуба за литературниот свет, но неговите дела ќе останат како сведоштво за неговиот гениј и храброст.
Подготви: С.Х.