Од нашиот специјален известувач од Дубаи, Наташа Доковска
Македонската владина делегација на КОП28 денеска ја претставија инвестициската платформа за праведна енергетска транзиција со цел успешна транзиција кон ниско-јаглеродна економија и праведна транзиција на енергетскиот сектор. Како што беше кажано на презентацијата, платформата претставува пресвртница за земјата која е историски зависна од јаглен и ја истакнува нејзината амбиција да го трансформира енергетски сектор и економијата во ниско-јаглеродна, што би значело пониски трошоци и обезбедување сигурност во снабдување со електрична енергија.
Огранокот на Европската инвестициска банка за активности надвор од Европската унија, потпиша Заедничка декларација за Инвестициската платформа за праведна транзиција за Северна Македонија. Иницирана од Владата на Северна Македонија со техничка поддршка од Европската банка за обнова и развој (ЕБОР), платформата има за цел да помогне во мобилизирање до 3 милијарди евра инвестиции и техничка помош за да се забрза енергетската транзиција во земјата и распоредувањето на 1,7 GW во нов капацитет за обновлива енергија до 2030 година, заедно со мрежата и инфраструктурата за складирање. Пакетот за поддршка е дизајниран да обезбеди позитивни резултати од зелената транзиција, истовремено заштитувајќи ги работните места и егзистенцијата на погодените заедници.
Потпретседателот на ЕИБ, Томас Острос, рече: „Го поздравуваме лансирањето на оваа платформа која е целосно во согласност со патоказот на Климатскиот инвестициски Фонд на Групацијата ЕИБ и нашите амбиции да поддржиме правична транзиција и правична отпорност надвор од Европската унија. Како членка на иницијативата на Европската комисија за региони со јаглен во транзиција за Западен Балкан и Украина, Северна Македонија може да има корист од техничката поддршка за подготовка на стратегии и програми кои ја олеснуваат одржливата транзиција од јаглен. Сега, благодарение на проширените локални тимови на ЕИБ Глобал во Западен Балкан, планираме да придонесеме за имплементацијата на платформата и да и помогнеме на Северна Македонија да ги достигне своите амбициозни климатски цели.
Декларацијата ја потпишаа македонскиот министер за економија Крешник Бектеши, претседателот на ЕБОР Одил Рено-Басо, потпретседателот на ЕИБ Томас Острос и претставници на Климатските инвестициски фондови, Cassa Depositi e Prestiti, Банката за развој на Советот на Европа и KfW.
Претседателот на ЕБОР, Одил Рено-Басо, рече: „Ние сме многу горди што сме партнер на Северна Македонија во оваа иновативна платформа предводена од земјата, која ги комбинира владината посветеност, меѓународната поддршка и приватните финансии за да се забрза праведна енергетска транзиција. Сметаме дека ова е модел за тоа како може да се зголемат финансирањето на климата, во Северна Македонија, Западен Балкан и пошироко, и со нетрпение очекуваме тесна соработка со владата за поддршка на реализацијата на овие високи амбиции“.
Како еден од партнерите на декларацијата, ЕИБ Глобал има намера да ја поддржи Северна Македонија во постигнувањето на брза и правична трансформација на нејзиниот енергетски сектор, истовремено обезбедувајќи енергетска безбедност. Банката значително го засили својот ангажман со владата, јавните комунални претпријатија и приватниот сектор со цел да генерира нови проекти за обновливи извори на енергија, енергетска ефикасност и надградба на енергетската инфраструктура. Овие напори резултираа со над 100 милиони евра зелени инвестиции потпишани за Северна Македонија во 2023 година и нова техничка помош за одржливи проекти.
Министерот за економија на Северна Македонија Крешник Бектеши рече: „Нашата посветеност на правичната транзиција ја нагласува нашата посветеност на принципите од Парискиот договор и претставува значаен чекор кон поодржлива, конкурентна и праведна иднина. Постигнавме значителен напредок во последната година во однос на преземањето на неопходните чекори кон процесот на транзиција, усвојувајќи го Патоказот за праведна транзиција. Многу сме задоволни што гледаме дека нашите напори и амбиции се признаени од меѓународната заедница и со задоволство станавме првата земја во Европа и една од двете први мали земји што се приклучија на програмата за забрзана транзиција на јаглен“.
На настанот присуствуваа претставници на Европската инвестициска банка, Меѓународната финансиска корпорација, Европската комисија, Климатскиот инвестициски фонд, Светската банка, KfW, Банката за развој на Советот на Европа, како и италијанската развојна банка – Cassa Depositi e Prestiti -, кои ја потврдија својата поддршка за амбициозните цели на Северна Македонија, имплементација на платформата.